Leon Joanknecht is huisarts in Rotterdam en Chief Medical Information Officer (CMIO) bij huisartsencoöperatie Rijnmond Dokters. “Dagelijks merk ik dat medicatiegegevens niet kloppen, ontbreken of verouderd zijn”, vertelt hij. “Dat kost veel tijd aan afstemming met de apotheek, en soms met specialisten. Het programma Medicatieoverdracht werkt aan complete, goede elektronische overdracht van medicatiegegevens. Daar draag ik graag een steentje aan bij als deelnemer aan de ‘achterbanraadpleging’ en aan de groepen, waarin ketenafspraken worden voorbereid.”
Ander medicijn
De eerste van Leons favoriete ketenafspraken gaat over het verstrekken van een ander product (medicijn) dan voorgesteld. “Apothekers kunnen niet altijd geven wat de arts voorschrijft, omdat de laatste jaren medicijnen soms niet goed leverbaar zijn. Ze moeten dan een alternatief zoeken. Is dat een middel met een andere stof, dan is een nieuw recept nodig. En daarmee – telefonisch – overleg met de arts, wat tijd kost. Dit is ook vervelend voor de patiënt, zeker als die al aan de apothekersbalie staat te wachten.”
Enkel een vinkje zetten
De ketenafspraak regelt dat de verstrekker een alternatief voorstelt en de voorschrijver hiervan op de hoogte stelt. Leon: “ Afwijzen zal zelden nodig zijn, want apothekers kennen de alternatieven goed. Bij twijfel kunnen we bellen, maar dit zal minder vaak nodig zijn dan nu.”
Bijwerkingen
Een tweede favoriete ketenafspraak van Leon gaat over het mogen wijzigen van een medicatieafspraak (het voorstel van de voorschrijver om een bepaald medicijn te gebruiken) van iemand anders, zoals een medisch specialist. “Regelmatig zie ik patiënten met bijwerkingen van medicijnen die zijn voorgeschreven door een specialist. Ik stel dan vaak een andere dosering voor. De specialist weet dit echter alleen als ik bel. Dat doe ik wel bij belangrijke, maar niet bij kleine aanpassingen.”
Minder administratieve rompslomp
In een van de ketenafspraken staat dat een voorschrijver andermans medicatieafspraken mag wijzigen of stoppen. “De specialist ziet het dan op zijn computer als ik de dosering, of het medicijn, heb gewijzigd. Andersom zie ik het ook als de specialist mijn medicatieafspraken aanpast”, legt Leon uit. “Dat scheelt veel administratie. Nu sturen sommige specialisten namelijk nog polibrieven, die ik handmatig verwerk in mijn eigen systeem.”
Meer tijdbesparing, werkplezier, veiligheid
Wat leveren deze ketenafspraken op? “Een actueel en helder overzicht van wat patiënten nu echt aan medicatie gebruiken, tijdsbesparing en werkplezier”, somt Leon op. “Als de systemen beter met elkaar communiceren, leidt dat bovendien tot minder medicatiefouten, en dus tot meer veiligheid voor patiënten.”
Minder logistieke drempels
Zover is het nog niet, want de aanpassingen in de systemen worden eerst nog getest in de Kickstart, vervolgt Leon. “Daarnaast werkt zo’n ketenafspraak natuurlijk het beste als je er met elkaar goede afspraken over maakt, bijvoorbeeld in een regionaal farmacotherapeutisch overleg. Het menselijk contact tussen zorgverleners blijft dus belangrijk, maar kan straks hopelijk meer gaan over inhoud, in plaats van over logistieke drempels.”
Wat zijn ketenafspraken?
In de kernteams maken zorgverleners van de negen zorgsectoren die zijn aangesloten bij het programma en vertegenwoordigers van patiënten- en cliëntenorganisaties samen afspraken over de overdracht van medicatiegegevens in de keten. Deze ketenafspraken sluiten aan bij de kwaliteitsstandaard Overdracht van medicatiegegevens in de keten en de informatiestandaarden die het programma Medicatieoverdracht implementeert: Medicatieproces 9, Labwaarden ten behoeve van medicatieveiligheid en Contra-indicaties en overgevoeligheden. De standaarden bepalen welke gegevens uitgewisseld worden, de ketenafspraken gaan over hoe zorgverleners in de keten samenwerken om de gegevensuitwisseling succesvol te laten plaatsvinden.
Softwareleveranciers verwerken de informatiestandaarden in de zorginformatiesystemen die zorgverleners gebruiken. Sommige ketenafspraken vragen ook om een aanpassing van de software, andere gaan over het werkproces en moeten zorgverleners zelf in de praktijk brengen.
Bekijk hier de factsheet Ketenafspraken voor meer informatie. Op deze wiki-pagina staan alle ketenafspraken. De twee afspraken die Leon noemt zijn VE11 en VO13.
Lees ook de andere interviews in de reeks: